“Ook ondernemers in lage-inkomenslanden hebben nu financiële flexibiliteit nodig”
De mondiale maatregelen tegen corona raken vooral de meest kwetsbare mensen in lage-inkomenslanden. Hun dagelijkse inkomen valt stil, terwijl ze geen financiële buffers hebben om op terug te vallen. Dat maakt het belang van microfinancieringsinstellingen groter dan ooit, zegt Sascha Noé, fondsmanager van het ASN-Novib Microkredietfonds.
Sascha Noé, fondsmanager van het ASN-Novib Microkredietfonds
Anielka Lucia Méndez is 31 jaar en woont samen met haar man en vier kinderen in Chinandega, Nicaragua. Anielka Lucia heeft meerdere inkomstenbronnen: ze verhuurt driewielers, verkoopt ijs en is kleermaker. Door de coronacrisis liepen haar inkomsten drastisch terug, maar ze zag haar naaimachine als een kans om mondkapjes te maken. Onlangs kreeg ze van Pro Mujer een lening voor een tweede naaimachine. Nu maakt ze samen met een vriend mondkapjes op bestelling en kan ze haar gezin blijven onderhouden.
Anielka Lucia Méndez met een door haar zelf genaaid mondkapje. Door uitbreiding van de productiecapaciteit kan zij voldoende inkomen generen voor het dagelijks onderhoud van haar familie.
Anielka Lucia Méndez aan het werk met een nieuw gefinancierde naaimachine. Door de uitbreiding in productiemiddelen, kan Anielka meer mondkapjes naaien en hierdoor haar inkomen aanvullen.
Wat vertelt dit verhaal?
“Dit voorbeeld illustreert de flexibiliteit van onze eindklanten”, zegt Sascha Noé. “Ze zijn enorm innovatief, er moet immers elke dag brood op de plank komen. Dus als hun business niet meer rendeert, zoeken ze direct naar andere mogelijkheden. Als je taxi stilstaat tijdens een lockdown, ga je wat anders verzinnen. Bijvoorbeeld mango’s uit je tuin of zelfgemaakte baksel verkopen. Een kleine lening kan hierbij een flinke steun in de rug zijn, het geeft net dat beetje financiële flexibiliteit om iets nieuws op te starten. En dat is juist nu nodig.”
Waarom juist nu?
“Kleine ondernemers in lage-inkomenslanden verdienen hun geld in de informele sector. Zij worden extra hard geraakt door lokale maatregelen om verspreiding van corona tegen te gaan, zoals een lockdown of een avondklok. Als hun inkomen minder wordt doordat ze hun activiteiten tijdelijk moeten stopzetten of aanpassen, hebben ze direct een financieel probleem. Deze ondernemers hebben meestal geen of een kleine financiële buffer. En anders dan in Nederland hoeven ze ook van de overheid geen financiële ondersteuning te verwachten.”
“Daar komt bij dat ondernemers en hun gezinnen voor onverwachte uitgaven kunnen komen te staan. Als een kind ziek wordt is geld lenen bij buren of vrienden vaak de enige optie. Of, in het ergste geval, de koe slachten waar het gezinsinkomen van afhankelijk is. Via een microfinancieringsinstelling (MFI) kan de ondernemer, gebaseerd op haar inkomsten, een klein bedrag lenen en ieder geval nog die koe behouden.”
Het biedt dus een veilig vangnet
“Klopt. De ondernemer komt niet door een onverwachte situatie weer in die armoedespiraal terecht. Een ander voordeel is dat we via de microfinanciering de mogelijkheid bieden om op een veilige manier geld te lenen of sparen. Het is veel veiliger dan geld onder je matras stoppen. Ook als je niet kunt lezen kun je met een stempel van je duim een rekening openen. Gewone banken nemen de moeite niet als iemand 30 euro op zijn spaarrekening gaat zetten. MFI’s zorgen echt voor financiële inclusie.”
“Daarnaast spelen ze momenteel ook een belangrijke rol in de voorlichting over corona. Ze lichten klanten voor over handen wassen en afstand houden en bespreken hoe ondernemers hun werk veilig kunnen blijven doen. Pro Mujer deelt onder de slogan ‘Nos cuidamos todos’ [we zorgen allemaal voor ons] bijvoorbeeld allerlei tips met medewerkers, klanten, families en gemeenschappen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.”
In Moldavië moest ondernemer Sergei, oprichter van Meserias, zijn winkels voor boeren en huishoudens sluiten vanwege corona, maar via online bestellingen bezorgen ze hun producten nog steeds huis aan huis. Binnenkort opent hij zijn derde vestiging.
Hoe gaat het met het ASN Novib Microkredietfonds?
“Samen met de MFI’s in het fonds willen we alle ondernemers ondersteunen om door deze coronapandemie heen te komen. Sommige MFI’s hebben daarom meer tijd aan hun klanten gegeven om hun lening terug te betalen. Dat helpt ondernemers die tijdelijk geen of minder inkomen hebben. En sommige ondernemers hebben het geld wel, maar kunnen het door een lockdown niet naar de MFI brengen.”
“In overleg met andere geldverstrekkers hebben we besloten om enkele MFI’s uitstel te verlenen op de terugbetaling van hun lening. Dit geeft de MFI’s de ruimte die ze nu nodig hebben. Deze versoepeling in betalingsregelingen is in het belang van zowel de micro-ondernemers als de beleggers in het ASN-Novib Microkredietfonds. De ondernemers en de MFI’s kunnen hun leningen hierdoor makkelijker terugbetalen, terwijl het fonds rente-inkomsten blijft ontvangen.”
In India draagt een aantal klanten van Samunnati sinds kort bij aan de bestrijding van corona. Bijvoorbeeld door rubber te leveren voor steriele handschoenen en alcohol voor ontsmettingsmiddelen in ziekenhuizen.
Hoe kijk je naar de nabije toekomst?
“Sinds het fonds bestaat (1996) zijn er in verschillende landen crises geweest. Onze ervaring is dat ondernemers na een crisis, zoals een natuurramp, hun activiteiten snel weer oppakken en hun leningen terugbetalen. Maar deze situatie met corona is wel anders. Meer onzeker. Het is lastig te voorspellen in hoeverre lockdown-maatregelen in de verschillende landen nieuwe activiteiten beperken. Misschien ontvangen boeren geen zaden meer uit het buitenland. Of kunnen geëmigreerde familieleden geen geld meer sturen. Dat heeft allemaal invloed op het herstel.”
“Hoe dan ook zijn kleine ondernemers flexibel en inventief. Als ze een behoefte zien, kunnen ze daar met een kleine lening op inspelen. De behoefte aan microfinanciering is daarom groter dan ooit. Het draagt bij aan praktische oplossingen voor mensen die deze het hardst nodig hebben om te overleven. En daar zetten wij ons met het ASN-Novib Microkredietfonds graag voor in.”